Wijkrechtspraak op Zuid werkt!
In nauwe samenwerking tussen directie strafrechtketen en de rechtspraak is er een Eindevaluatie Wijkrechtspraak op Zuid opgeleverd en het rapport Elementen Wijkrechtspraak. Het eerste biedt een terugblik, en met het tweede rapport in de hand kunnen vergelijkbare projecten in 2023 zelf aan de slag.
In het najaar van 2019 is door het Bestuurlijk Ketenberaad (BKB), de opdrachtgever van de directie strafrechtketen, besloten om een proces- en effectevaluatie rond de regionale aanpak van multiproblematiek uit te voeren in een of meer regio’s. Deze evaluatie maakte onderdeel uit van de werkagenda van het BKB rondom de prioriteit Multiproblematiek.
Feitelijk werd deze proces- en effectevaluatie uitgevoerd door Bureau Significant, in opdracht van de directie strafrechtketen. Aangezien het proces in een aantal regio’s stagneerde is er in het najaar van 2020 gekozen te focussen op Rotterdam. Daar is aansluiting gezocht en gevonden met het project Wijkrechtspraak op Zuid (WoZ). De projectkosten van WoZ zijn gedurende de looptijd van drie jaar ook gedeeltelijk gefinancierd door de directie strafrechtketen.
Doorgaan en duurzaam doorgeven
Mede op basis van de evaluatie is in het arrondissement Rotterdam in oktober 2023 besloten de werkwijze te continueren en duurzaam vorm te geven. Wouter Jongebreur, partner bij onderzoeksbureau Bureau Significant, lichtte de hoofdlijnen van deze evaluatie toe tijdens het Bestuurlijk Ketenberaad in november. In Rotterdam zijn met name stappen gezet op het vlak van: samenwerking in het Multidisciplinair overleg (MDO), de aansluiting met advocatuur, de kwaliteit van de zittingen en de tevredenheid van de burgers en professionals.
Het tweede rapport Elementen Wijkrechtspraak richt zich in eerste instantie op de lopende trajecten die binnen de Rechtspraak plaatsvinden, wat daarin de gemene delers zijn en zeker wat de getrokken lessen zijn als je dergelijke projecten start. Denk bijvoorbeeld aan de caseload, het omgaan met data, effectmeting en principes van samenwerking. Dit product is overigens ketenbreed goed te gebruiken als hulpmiddel bij de opstart van complexe ketenprojecten op het scheidsvlak, van sociaal, zorg- en veiligheidsdomein.
In het BKB+ overleg van 14 oktober 2021 is het onderwerp Wijkrechtspraak door middel van een presentatie door Robine de Lange (lid van BKB en President Rechtbank Den Haag) aan de orde gekomen. De beweging vanuit de rechtspraak kan binnen het BKB+ op bijval rekenen.
Organische uitbreiding daar waar het kan
De ontwikkeling van Wijkrechtspraak in 2023 ziet er als volgt uit:
1. Relatie met Coalitieakkoord en duurzaam werken in 16 kwetsbare wijken.
Door het kabinet zijn structurele middelen beschikbaar gesteld voor de preventieve aanpak van ondermijning. Aanvullend daaraan zijn met het coalitieakkoord middelen vrijgemaakt voor de preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit. Hiermee geeft het kabinet vorm aan een domeinoverstijgende en gebiedsgerichte aanpak ‘Preventie met gezag’. In 15 gemeenten zijn in totaal 16 gebieden aangewezen in het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Een deel van deze gelden is bedoeld voor versterking van de justitiële keten in de wijk, onder andere door middel van wijkrechtspraak. Wijkrechtspraak heeft tot doel om effectief bij te dragen aan het oplossen van uiteenlopende, meervoudige problemen van mensen in de wijk. Beoogde resultaten van wijkrechtspraak zijn onder andere: minder recidive en helpen bij het voorkomen dat jongeren en jongvolwassenen afglijden in de (zware) criminaliteit door hulp aan hen en/of het gezin waarin zij opgroeien (preventie). Bij wijkrechtspraak staat het oplossen van meervoudige problemen centraal, waarbij gebruik gemaakt kan worden van strafrechtelijke en andere interventies (gezag).
2. Lopende en komende trajecten wijkrechtspraak
De bestaande trajecten op locaties Eindhoven, Rotterdam en Amsterdam worden de komende jaren in stand gehouden en uitgebreid, waarbij wordt aangesloten bij de landelijke aanpak Preventie met Gezag. In 2023 zal in Tilburg en Den Haag worden gestart met wijkrechtspraak. Op diverse andere locaties vinden verkenningen plaats op welke wijze wijkrechtspraak daar van toegevoegde waarde kan zijn. Vanuit de Rechtspraak wordt daarom, samen met de ketenpartners, ingezet op organische uitbreiding van wijkrechtspraak.