Partners in de strafrechtketen werken samen aan opsporing, vervolging en berechting van daders en een goede uitvoering van straffen. De verschillende partners doen dat vanuit hun eigen rol en bevoegdheden binnen de rechtsstaat. Zij werken samen aan het verbeteren van de prestaties van de strafrechtketen, om de samenleving beter te dienen.
Veel partijen
In het geval van een overval bijvoorbeeld kunnen dader en slachtoffer te maken krijgen met politie, Slachtofferhulp, Openbaar Ministerie, rechtbank, Centraal Justitieel Incassobureau, Dienst Justitiële Instellingen, reclassering. En misschien ook nog met het Nederlands Forensisch Instituut, het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie en de Raad voor de Kinderbescherming. En voor een dader die meerdere problemen heeft, komen ook gemeente en zorginstellingen in beeld. Al deze partijen werken samen aan een rechtvaardige en veilige samenleving. En alle betrokkenen binnen deze organisaties – van bestuurders tot uitvoerders – dragen bij aan de strafrechtketen. Wat het ingewikkeld maakt, is dat al deze organisaties een eigen missie en visie, opdracht, belangen en bestuurlijke aansturing hebben en het geheel van samenwerkende partners niet is ingericht als keten.
Brede taak van de strafrechtketen
Aangifte doen als onze fiets is gestolen, een verkeersboete makkelijk betalen of daartegen digitaal bezwaar maken. Verdachten van een roofoverval opsporen, daders van een inbraak vervolgen en straffen. Slachtoffers bijstaan en verdachten sneller duidelijkheid geven: worden ze wel of niet schuldig bevonden? Daders sneller laten weten wat hun straf is, wanneer ze die moeten ondergaan en ze na de straf de mogelijkheid geven om te re-integreren. En de communicatie met slachtoffers en hun familie verbeteren. Het klinkt allemaal voor de hand liggend, maar is behoorlijk ingewikkeld omdat er veel partijen bij betrokken zijn.
Vanuit de eigen rol en bevoegdheden
Het strafrecht kenmerkt zich door fundamentele belangen en ingrijpende bevoegdheden. De spreiding van machten en de gebondenheid van de overheid aan het recht wegen zwaar. Er worden dan ook hoge eisen gesteld aan zorgvuldigheid, rechtvaardigheid en controleerbaarheid. Deze eisen brengen met zich mee dat de organisaties binnen de strafrechtketen ieder hun eigen rol, taken en bevoegdheden hebben. Tegelijk hebben ze samen de opdracht om de strafrechtspleging als geheel zo goed mogelijk te laten verlopen. Daarom werken de partners, vanuit hun eigen rol, samen om de prestaties van de strafrechtketen te verbeteren.
Samenwerken aan een sterke strafrechtketen
Ketensamenwerking vraagt een andere manier van werken en denken dan samenwerking binnen één organisatie. Om de prestaties van de keten te verbeteren, werken de organisaties in de strafrechtketen samen vanuit een gezamenlijke ambitie en doelen. Zo willen de partners bereiken dat de uitvoering van het strafproces sneller en beter gebeurt. Dat professionals in de ketenorganisaties hun werk beter kunnen doen omdat zij slimmer worden ondersteund. En dat zij burgers en bedrijven beter van dienst zijn.
Brede samenwerking van ketenpartners
In totaal trekken in de ketensamenwerking zo’n 30 organisaties samen op. Van politie tot reclassering, van ministerie tot slachtofferhulp, van rechtspraak tot jeugdzorg. Deze organisaties werken samen in verschillende netwerken, die naast het strafrechtdomein ook het zorg- en sociale domein raken. De brede samenwerking moet leiden tot een sterkere keten en betere prestaties voor de samenleving. Het Bestuurlijk Ketenberaad stimuleert op politiek-bestuurlijk niveau deze samenwerking. De Directie Strafrechtketen ondersteunt en faciliteert hierbij.
Samenwerking in het verleden en in de toekomst
De samenwerking in de strafrechtketen startte in 2012 na een rapport van de Algemene Rekenkamer over de prestaties van de keten. Via diverse stappen en fases in de ketensamenwerking heeft dat geleid tot de samenwerking van vandaag. En er zijn nog meer stappen te zetten om de samenwerking en de prestaties verder te verbeteren in de toekomst.
