Voorkom klachten: neem in de gevangenis meer tijd voor uitleg

Weblogbericht | 24-11-2020 | Eric Bakker

Jaarlijks behandelen we zo’n 6000 zaken. Ongeveer 2000 daarvan betreffen schorsingsverzoeken, bijvoorbeeld van een opgelegde straf. Deze zaken handelen we met spoed af binnen twee à drie dagen, waardoor andere zaken langer blijven liggen. Dit jaar steeg het aantal klachten met 15 procent, onder meer als gevolg van de coronacrisis. Bezoek ontvangen in de gevangenis mocht bijvoorbeeld niet meer. Ook doorplaatsingen naar open inrichtingen werden uitgesteld, waardoor gedetineerden langer vast moesten zitten onder zwaardere omstandigheden. Daarnaast komen er klachten omdat gedetineerden bang zijn voor besmetting in de penitentiaire inrichting. Als hulpmiddel voor gevangenispersoneel hebben we op onze website uiteengezet welke lijn we hanteren bij bepaalde klachten, in de hoop dat de gedetineerde en de directeur van een inrichting kunnen zien dat het in sommige gevallen zinloos is om een klacht in te dienen.

Druk van de ketel

Om de voorraad klachten weg te werken, willen we ons secretariaat uitbreiden en snel nieuwe medewerkers opleiden die kunnen meehelpen met het wegwerken van de voorraad. Wat ketenpartners zouden kunnen doen? Uiteraard hebben gedetineerden het recht om een klacht in te dienen. Het kan een signaal zijn dat er iets niet goed gaat in de penitentiaire inrichting en het is natuurlijk een uitlaatklep. Maar soms kan een gesprek de druk al van de ketel halen. Sommige gedetineerden spreken niet goed Nederlands, het kan helpen als je ze even apart neemt en een paar zaken nog eens duidelijk uitlegt. Ik wil niet het onmogelijke vragen van gevangenispersoneel, want ik weet dat zij weinig tijd hebben. Maar als we eerder in de keten iets meer tijd nemen voor het geven van uitleg, bijvoorbeeld over de coronamaatregelen, dan kan dat klachten schelen.

Telehoren

De coronacrisis zorgde voor meer veranderingen. Normaal gesproken vinden onze zittingen plaats in de penitentiaire inrichtingen. Je komt binnen via detectiepoorten, ziet of er genoeg lockers zijn en maakt de bejegening van het personeel mee – zo houden we feeling met hoe het daar gaat. Maar sinds de lockdown in maart is dat niet meer mogelijk. We proberen zoveel mogelijk schriftelijk af te doen, maar sommige zaken wil je toch liever mondeling behandelen. Denk aan zaken als de dwangbehandeling waarbij de psychiater van RSJ vragen wil stellen. Met DJI hebben we nu afgesproken dat we de telehoorvoorzieningen van de inrichtingen mogen gebruiken. Daar kunnen dan de klager en de vertegenwoordiger van de inrichting worden gehoord. Inmiddels heb ik ook contact met twee rechtbanken in het midden van het land: ik zou graag af en toe een zittingszaal van hun rechtbank willen gebruiken om vanuit daar samen met de advocaat en eventueel tolk digitaal een zitting te doen. Een telehoorverbinding tussen twee locaties is overzichtelijker dan inbellen vanaf vijf verschillende plekken.

Zittingenrooster

Tot slot wil ik nog reageren op de opmerking van Job Knoester in de vorige doorgeefcolumn. De strafrechtadvocaat stelt dat de RSJ nog wel wat te winnen heeft als het gaat om overleg met de advocatuur bij het plannen van zittingen. Ik snap het probleem van advocaten, die verschillende zaken doen door het hele land en een drukke agenda hebben. Wij leggen advocaten altijd twee planningsmogelijkheden voor. Op onze website staat ook het zittingsrooster. Advocaten gespecialiseerd in TBS-zaken, die we regelmatig op zittingen van de beroepscommissie treffen, kunnen daar alvast kijken op welke data de zittingen plaatsvinden. Natuurlijk proberen we de tijdstippen voor iedereen handig in te plannen, maar het is een hele puzzel. Onze zittingen vinden niet op iedere dag van de week plaats en we hebben ook te maken met de agenda’s van de vertegenwoordigers van de penitentiaire inrichtingen. Als iemand niet kan, ben je zo een maand verder en we willen het tempo er juist in houden.

In de volgende doorgeefcolumn wil Eric Bakker het woord geven aan Gonnie de Boer, de nieuwe waarnemend directeur van de Directie Strafrechtketen. “Ik ben benieuwd wat voor verbeteringen er voor de strafrechtketen op stapel staan en of de eerste resultaten al zichtbaar zijn.”