Ondanks tegenslag een heel productief jaar

Weblogbericht | 17-12-2020 | Gonnie de Boer

Iemand aanhouden, in bewaring nemen, voor de rechter brengen: de strafrechtketen bestaat uit allerlei fysieke handelingen. De impact van COVID-19 op het werk is dan ook enorm. Op alle niveaus moesten partijen kijken hoe het werk toch kon blijven doorgaan. Mensen zijn verantwoordelijk voor de eigen organisatie, maar ook voor de strafrechtketen als geheel. Het is logisch dat we de eerste weken moesten zoeken; een crisis die zoveel invloed heeft op werk en leven hebben we nog nooit meegemaakt. Maar het menselijk aanpassingsvermogen is groot. Iedereen herpakte zich snel en er wordt hard gewerkt.

Bestuurders spraken wekelijks met elkaar over de oplopende voorraden en doorlooptijden. Welke maatregelen kunnen we treffen? Kunnen we sommige zaken bijvoorbeeld afdoen met een strafbeschikking van het OM? Onder grote tijdsdruk is er een ketenmonitor ontwikkeld om lopende processen en voorraden te monitoren, zodat we gericht kunnen sturen en interveniëren.

Meters maken

Ondanks de veranderde werkomstandigheden, draaide genoeg werk gelukkig gewoon door. Zo leverden ketenpartners hun bijdrage aan de modernisering van het Wetboek van Strafvordering en de verdere voorbereiding van pilots en implementatie. Ook het digitaliseringsprogramma maakte meters. Eind 2020 zijn 51 van de 80 projecten afgerond. Met verschillende portalen, zoals het Slachtofferportaal, is de dienstverlening aan burgers verbeterd. Er is weer meer papier uit de keten: meer zaakstromen gaan volledig of bijna volledig digitaal. Verder hebben we ons bezig gehouden met belangrijke ketenvoorzieningen, zoals vernieuwing van het Justitieel Documentatiesysteem. Daarnaast ronden we volgend jaar het project gezamenlijke biometrievoorziening af voor de strafrechtketen, migratieketen en DJI. Ook leveren we een bijdrage aan vereenvoudiging en actualisering van de kaders voor identiteitsvaststelling en gegevensuitwisseling.

Datakwaliteit

Het onderwerp datakwaliteit klinkt misschien abstract, maar betreft juist issues met een enorme impact op individuen en de maatschappij. Inmiddels zitten ketenpartners met elkaar aan tafel om knelpunten te bespreken die we in de praktijk tegenkomen. We ontdekten bijvoorbeeld dat er onvolledige strafbladen waren ontstaan, vanwege niet goed werkende informatie-uitwisseling tussen een systeem van de rechtspraak en een systeem van de Justitiële Informatiedienst. Dat maakte dat iemand als ‘first offender’ bekend kon staan terwijl dit niet het geval was. Inmiddels is dit verholpen, maar er zijn nog genoeg problemen die we samen moeten aanpakken de komende jaren. Datakwaliteit zou structureel een hoge plek op de ketenagenda moeten krijgen. Ook in het Duurzaam Digitaal Stelsel dat wordt ingericht voor de digitaliseringsopgave, nadat het huidige programma Digitalisering Strafrechtketen in 2022 afloopt. 

Breed samenwerkingsverband

De Brede Bestuursraad liet dit jaar een beleidsdoorlichting uitvoeren. Naar aanleiding daarvan is het Actieplan Strafrechtketen opgesteld om het functioneren van de keten verder te verbeteren. Zelf merk ik dat er op steeds meer inhoudelijke gebieden verbinding wordt gezocht. Ik herken die verbreding ook in de samenwerking in het Bestuurlijk Ketenberaad.  Iedere organisatie is uiteraard zelf verantwoordelijk voor haar bijdrage aan de ketensamenwerking, met inachtneming van haar rechtstatelijke positie, maar vrijblijvend is het daarmee niet. Inmiddels is immers wel duidelijk dat we in diverse opzichten wel degelijk afhankelijk zijn van elkaar. Corona heeft dat dit jaar nog eens onderstreept.

In de volgende doorgeefcolumn wil Gonnie de Boer het woord geven aan Bert Langerak. Ik ben benieuwd naar zijn nieuwe functie als lid van het multidisciplinair Interventieteam (MIT) en hoor graag hoe hij terugkijkt op de samenwerking binnen de strafrechtketen en de modernisering van Wetboek van Strafvordering.